Dit stuk is geschreven door Ferdinand Binnendijk
“Wil er straks nog iemand koffie?” vroeg de arme serveerster met hoorbare paniek in haar stem. “Want anders was ik de machine nu af”. “Ja, ik lust nog wel een cappuccino”, zei de tegenstander van Leon. Dit was voor haar de zoveelste onverwachte wending op een avond vol hindernissen en chaos.
We waren in een Gronings café aan het schaken tegen SISSA. Pontificaal naast de bar, tegenover de ingang van het café stond de opstelling klaar. Wel een opstelling waar Micha spontaan een hartverzakking van zou krijgen. Ik schat in dat de stukken op alleen al mijn bord uit minstens 4 verschillende setjes afkomstig waren. Zo had ik een knoepert van een pion op f2, mijn dame en c1-loper waren een baken van plastic neplicht en er waren ook pionnen die al bijna omvielen als je wat te hard ademhaalde – vooral de tegenstander van Andries leek daar last van te hebben.
Meppel
“Ehhhhh… Meppel he?” Het idee was dat alles van MSV op één kaartje zou komen, en alles van SISSA op een ander kaartje. “Nee, Meppel zit aan deze kant”, wees Rienk voor de derde keer behulpzaam aan. We hadden net zo goed een levensgroot bord met Meppel en een pijl naar ons toe kunnen neerzetten, ze had het waarschijnlijk niet opgemerkt.
Is dit nou de SISSA experience, dacht ik bij mezelf toen ik mijn prachtige stelling om zeep aan het helpen was. Om toch het studentikoze gevoel bij mezelf op te roepen (het is alweer 10 jaar geleden), wat creativiteit in mijn vermoeide brein te pompen en de arme serveerster met een behapbare taak op pad te sturen bestelde ik een biertje. “Ja, ik kom zo voor andere drankjes, eerst even de koffie”. Nou, dan maar een zetje doen.
17. Lxf6 gxf6 18. Dc1 Kh8
Ik zat verlekkerd naar mijn stelling te kijken. Vroeger, toen ik nog klein was, zette ik mijn dame binnen een seconde op h6 maar dat faalt op Dg5 met dameruil, waarna de zwarte damevleugelmeerderheid wel erg vervelend is in het eindspel. Net toen ik 19.d5!? aan het uitrekenen was hoorde ik in mijn rechteroor net iets harder dan strikt noodzakelijk “Voor wie is het biertje??”. Het had wel het gewenste effect, in termen van creativiteit dan. 19.d5 cxd5
20.Dh6 Dxc3 zag ik nog net op tijd, waarna zwart het vege lijf redt met Tg8-g7. Uiteindelijk koos ik voor 19. f4 en er kwam snel 19…f5, wat ik had verwacht, immers f5 toelaten is zelfmoord. Nu was het slim geweest om in elk geval niet a tempo het geplande 20. d5? te spelen, maar even kijken of er nog een betere is. En die is er zeker: Tb1! is een heel nuttige, zwart dreigt voorlopig toch niet op e4 te slaan en het eruit halen van Db6 is in sommige varianten fijn. Ik hou niet van smoesjes, maar als Florian niet gisteravond een doorkomend tandje had gehad met bijbehorend huilen, dan had ik mezelf schaaktechnisch misschien wat meer onder controle gehad. Het moet ook gezegd dat mijn tegenstander vanaf hier veel beter speelde dan ik.
20…cxd5 21. exf5 Ld7 22. Tb1 Lc6 en nu zag ik pas het vervelende Dc5+, De3 idee, een direct gevolg van het verschrikkelijke 20.d5.
23. f6 Dc5+ 24. Kh1 Tg8 (d4 was al erg goed) 25. f5 was een poging om in troebel water te vissen. In mijn wildste dromen zag ik al Dxh7+ Kxh7 Th4 mat opdoemen. 25…Tae8
Hier zag ik weer van allerlei leuke dingen die niet werken: 26.Dh6 De3 27.Tf4 dreigt nog niks, want de dame kan er straks tussen op h6.
26. Te1 Df2 27. Te7 d4
Daar had ik Tb2 op gepland, maar die is niet zo goed vanwege Lxg2 mat. Tsja. Dan maar 28. Dg1 Dxg1+ (er zijn betere, maar praktisch is het wel) 29. Kxg1 en het vervolg verloor ik geruisloos, terwijl de serveerster uitgebreid uitlegde aan een enigszins verbouwereerde bezoekster waarom die geen schijfje citroen bij de ice tea kon krijgen.
Tijdens onze analyse, waarin de wildste dingen op het bord kwamen, wist Rienk in de bekende bekertijdnood met zwart de sterke Gertjan Haan te verschalken.
Correct is hier, geloof het of niet, 15…Lxc3 16.Dxc3 en nu even een manier verzinnen om dat mat te dekken: 16…Pe5 maar die kunnen we toch aanvallen? 17. f4 Lc8! Ah, je valt gewoon een andere aan. Engines… Na het gespeelde 15…Le5 zou 16. f4 wel erg sterk geweest zijn, dan valt dat Pe5&Lc8 grapje weg. Gelukkig kwam er iets anders: 16. Tg4 c5! En nu heeft zwart definitief voldoende tegenspel. 17. d4 cxd4 18. exd4 en met de loper op c3 geneutraliseerd schaakt het wat makkelijker.
De beruchte tijdnoodfase, wit staat er eentje voor en het enginegetal is daarop gebaseerd, maar daar gaat het natuurlijk niet om. Dit is quizzen onder hoogspanning. Je hebt geen jokers zoals bij Per Seconde Wijzer, en je moet alle vragen goed beantwoorden. Om met Erik Dijkstra te spreken: bent u er klaar voor?
31. Pc4 axb3 32. Dxb3
De eerste vraag (hoe reageer ik op de damevleugel) alvast niet correct beantwoord: dichthouden met 31.b4 was het devies. Maar eerlijk is eerlijk, wie heeft er zin om met wit a3 toe te laten?
32…Dd5 33. Pd2 Df5 34. f3 Pe6 35. Tc1 Tca8 36. Tc3 Ta5 37. Te5?
Laat een fraaie combinatie toe: 37…Df4 38. Pc4 Txa2+ 39. Dxa2 Dh2+ 40. Tc2 Txa2+ etc. Niet gezien door Rienk, maar die stond hier dan ook niet onder hoogspanning. Nee, Rienk was hier de quizmaster.
37…Txe5? 38. dxe5 Dxe5 39. Pc4 Dd4 40. Db6 Dxh4 41. Pe5 Dh2+ en daar verdwijnt een paard. Stand weer gelijk.
Op bord 1 was een ratingoverwicht van Andries, en op bord 4 een … wat is hier goed Nederlands voor … ratingoverwicht voor de tegenstander van Leon. Beide gingen tot het absolute gaatje om in een remisestelling toch dat ratingoverwicht te gelde te maken, maar de … wat is hier goed Nederlands voor … ratingoverwogen spelers gaven geen krimp. Gestreden tot er niets anders overbleef dan 4 kale koningen, uit 3 originele setjes. “Kun je niet een keer een sfeerverslag maken?” zei Andries toen ik hem naar zijn partij vroeg. U vraagt, wij draaien.
Stelling om zeep geholpen
Toen de rookwolken van de lange pot waren opgetrokken moesten 8 mensen ineens heel nodig plassen. Daarna gingen de glazen van tafel, de boekjes en de pennen en alles wat maar in de weg zou kunnen staan. Zelfs de serveerster besefte dat we hier te maken hadden met de culminatie van deze mooie schaakavond, en dat ze beter even niet kon vragen of er nog wat te drinken moest komen. Met omgekeerde kleuren ging ik vrolijk verder met waar ik al de hele avond aan had besteed: een goede stelling om zeep helpen met de raarst mogelijke zetten. En op de andere borden ging het dit keer niet veel beter: 3.5 – 0.5 en zo verloren we de KNSB beker al in een ronde die we meestal niet eens hoeven te spelen, de voorronde.
“Was dit nou de beroemde SISSA experience?” vroeg ik aan een Sissaan. Maar toen begon het pas. We werden uitgenodigd om aan de overkant van de straat nog even een biertje te drinken. Een mooi vol café waar op bijna elke tafel nog volop geschaakt werd. Op één bord wilde ik al bijna gaan trashtalken, toen ik nog net op tijd zag dat het om een interne partij ging die nog bezig was. Er was nog een tafel vrij, en wat voor een: een heuse schaaktafel, met op het tafelblad een schaakbord en aan beide kanten in de lades stukken, die ook nog keurig bij elkaar leken te horen.
Met veel pijn en moeite sleepte ik er een 1-1 uit tegen mijn tegenstander van de avond. Iemand die ook niet vies is van het schrijven van verslagen (zie de website van SISSA), lekker bier en een potje koffiehuisschaak. Toen we daarna buiten op het terras zaten uit te rusten stopte pal voor onze neus een partybus, waaruit een grote groep benevelde studenten in gabberkostuum tevoorschijn kwam voor een rookpauze. De aangename geursensatie van het bruisende Groningen op een doodnormale maandagavond nabelevend wandelde ik naar mijn auto, in de meest troosteloze parkeergarage die ik ooit gezien heb. Het was een mooie avond.